Selenyum temel bir mineraldir.
Çok küçük miktarlarda ihtiyaç duyulmasına karşın metabolizma ve tiroid fonksiyonlarınız dahil vücudunuzdaki bir çok önemli süreçlerde önemli bir rol oynar.
1. Güçlü bir Antioksidandır.
Antioksidanlar, Vücudumuzdaki serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önleyen bileşiklerdir. Serbest radikaller, vücudunuzda rutin olarak günlük oluşan metabolizma süreçlerinin normal yan ürünleridir.
Genellikle kötü olarak anılırlar, ancak serbest radikaller sağlığınız için çok önemlidir. Vücudunuzun bağışıklığı dahil bir çok önemli işlevleri yerine getirirler.
Bununla birlikte, sigara, alkol kullanımı ve stres gibi etkenler aşırı serbest radikal oluşmasına neden olabilir ve buda sağlıklı hücrelere zarar veren oksidatif strese yol açar. (1)
Oksidatif stres, Alzheimer, kalp hastalığı ve hatta kanser gibi kronik durumların yanı sıra erken yaşlanma ve felç riskiyle ilişkilendirilmiştir. ( 2,3,3,4,5,6).
Selenyum, serbest radikal sayılarını kontrol altında tutarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur. (7)
Vücuttaki fazla serbest radikalleri nötralize ederek ve hücreleri oksidatif stresin neden olduğu hasardan korur.
2. Bazı Kanser türlerine yakalanma riskinizi azaltabilir.
Selenyum oksidatif stresi azaltmanın yanı sıra, bazı kanser türlerinin riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Selenyumun DNA hasarını ve oksidatif stresi azaltma, bağışıklık sisteminizi güçlendirme ve kanser hücrelerini yok etme yeteneği vardır.(8).
350.000’den fazla kişiyi içeren 69 çalışma sonuçlarının gözden geçirilmesiyle, selenyum seviyesi yüksek kişilerin, akciğer, meme, kolon ve prostat kanserleri dahil olmak üzere belirli kanser türlerine karşı daha düşük risk taşıdıkları tespit edildi. (9)
Ayrıca, bazı araştırmalar, selenyum takviyelerinin Radyoterapi tedavisi gören kişilerde yan etkileri azaltabileceğini öne sürmektedir.
Örneğin, yapılan bir çalışma, selenyum takviyelerinin, rahim ağzı ve rahim kanseri olan kadınlarda genel yaşam kalitesini iyileştirdiğini ve radyasyon tedavisine bağlı ishal gibi problemleri azalttığını bulmuştur (10)
3. Kalp Hastalıkları Riskini düşürür.
Düşük selenyum seviyeleri kalp hastalığı riskinin artmasıyla bağlantılı olması nedeniyle Selenyum takviyeleri ve zengin bir diyet kalbinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilmektedir.
Yapılan 25 gözlemsel çalışmanın analizinde, kan seviyelerinde % 50’lik bir Selenyum artışı, kalp hastalığı riskinde % 24’lük bir azalma ile ilişkilendirildi. (11)
Selenyum, kalp hastalığı için ana risk faktörlerinden biri olan vücudunuzdaki iltihap belirtilerini de azaltabilir.
Örneğin, kalp hastalığı olan 433.000’den fazla kişiyi içeren 16 kontrollü çalışmanın gözden geçirilmesi, selenyum takviyesi almanın, inflamatuar markör C-reaktif protein (CRP) düzeylerini düşürdüğünü göstermiştir.
Ek olarak, güçlü bir antioksidan olan glutatyon peroksidaz seviyelerini artırdı. (12)
Bu, selenyumun vücudunuzdaki iltihaplanmayı ve oksidatif stresi azaltarak kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini gösterir. Oksidatif stres ve iltihaplanma, aterosklerozla veya arterlerde plak birikmesiyle ilişkilendirilmiştir.
Ateroskleroz felç, kalp krizi ve kalp hastalığı gibi tehlikeli sağlık sorunlarına yol açabilir (13)
Selenyum açısından zengin yiyecekleri diyetinize dahil etmek, oksidatif stres ve iltihaplanma seviyelerini minimumda tutmanın harika bir yoludur.
4. Alzheimer Septomlarını Azaltır.
Alzheimer hastalığı, hafıza kaybına neden olan ve davranışı olumsuz etkileyen nörolojik yıkıcı bir durumdur.
Günümüzde Alzheimer hastalığı olan kişilerin sayısı gittikçe artmaktadır.
Bu nedenle, bu dejeneratif hastalığı önlemenin yollarını bulmak zorunludur.
Oksidatif stresin, Parkinson, multipl skleroz ve Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların hem başlangıcında hem de ilerlemesinde rol oynadığına inanılmaktadır. (14)
Birkaç çalışma, Alzheimer hastalığı olan hastaların kandaki selenyum seviyelerinin daha düşük olduğunu göstermiştir (15,16)
Ek olarak, bazı çalışmalar hem gıdalardaki hem de takviyelerdeki antioksidanların Alzheimer hastalarında hafızayı geliştirebileceğini bulmuştur. (17)
Günde bir selenyum takviyesinin alınmasının, hafif bilişsel bozukluğu olan hastalarda sözel akıcılığı ve diğer zihinsel işlevleri iyileştirdiğini bulunmuştur. (19)
Dahası, deniz ürünleri ve fındık gibi yüksek selenyumlu yiyecekler açısından zengin olan Akdeniz diyeti , Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin daha düşük olmasıyla ilişkilendirilmiştir. (19,20)
5. Tiroid Bezinin Düzgün Çalışmasına yardımcı olur.
Selenyum, tiroid bezinizin düzgün çalışması için çok önemlidir. Vücudumuzdaki Tiroid dokusu diğer organlardan daha yüksek miktarda selenyum içerir.(21)
Bu güçlü mineral, tiroidin oksidatif hasara karşı korunmasına yardımcı olur ve tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynar.
Tiroid bezi, metabolizmanızı düzenlediği ve büyüme ve gelişmeyi kontrol ettiği için önemlidir (22)
Selenyum eksikliği, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırdığı bir tür hipotiroidizm olan Hashimoto tiroiditi gibi tiroid durumlarıyla ilişkilendirilmiştir.
6.000’den fazla kişiyi içeren gözlemsel bir çalışmada, düşük serum selenyum seviyelerinin, otoimmün tiroidit ve hipotiroidizm riskinde artış ile ilişkili olduğunu bulunulmuştur. (23)
Ek olarak, bazı çalışmalar selenyum takviyelerinin Hashimoto hastalığı olan kişilere fayda sağlayabileceğini göstermiştir.
Bir inceleme, üç ay boyunca günlük selenyum takviyesi almanın daha düşük tiroid antikorlarına neden olduğu sonucuna varmıştır. Ayrıca Hashimoto hastalığı olanlarda ruh hali ve genel refahta iyileşmelere yol açtı. (24)
6. Bağışıklık Sistemini Destekler.
Selenyum, bağışıklık sisteminizin sağlığında önemli bir rol oynar . Bu antioksidan, vücudunuzdaki oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur, bu da iltihabı azaltır ve bağışıklığı artırır.
Çalışmalar, yeterli selenyum seviyelerinin sağlıklı bağışıklık tepkisi ile ilişkili olduğunu göstermiştir.
Öte yandan, selenyum eksikliğinin bağışıklık işlevini bozduğu ve daha yavaş bir bağışıklık tepkisine yol açabileceği gösterilmiştir (25)
Yapılan çalışmalar ayrıca, HIV’li kişilerde selenyum takviyesi kullanımının daha az hastaneye yatışa ve semptomlarda bir iyileşmeye yol açtığı gösterilmiştir (26)
Ek olarak, selenyum takviyeleri grip, tüberküloz ve hepatit C‘li kişilerde bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir (27)
7. Astım Semptomlarını Azaltır.
Astım, akciğerlerin hava yollarını etkileyen kronik bir hastalıktır.
Bu hava yolları iltihaplanır ve daralmaya başlayarak hırıltılı solunum, nefes darlığı, göğüste sıkışma ve öksürük gibi semptomlara neden olur (28)
Astım, vücutta artan oksidatif stres seviyeleri ve iltihaplanma ile ilişkilendirilmiştir (29)
Selenyumun iltihabı azaltma kabiliyeti nedeniyle astımla ilişkili semptomları azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Yapılan araştırmalar, astımı olan kişilerin selenyum seviyelerinin daha düşük olduğunu göstermektedir.
Yapılan başka bir çalışmada yüksek kan selenyum seviyelerine sahip astımlı hastaların, düşük seviyeli hastalara göre daha iyi akciğer fonksiyonuna sahip olduğunu gösterdi (30)
Selenyum takviyeleri ayrıca astıma bağlı semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
Örneğin, bir çalışma, astımı olan kişilere günde 200 mcg selenyum verilmesinin, semptomlarını kontrol etmek için kullandıkları kortikosteroid ilaçları kullanımlarını azalttığını bulmuştur (31)
Bitki bazlı gıdalardaki selenyum miktarı, yetiştirildikleri toprağın selenyum içeriğine bağlı olarak değişir. Bu nedenle, mahsullerdeki selenyum konsantrasyonları büyük ölçüde yetiştirildikleri yere bağlıdır.
Örneğin, bir çalışmada Brezilya cevizindeki selenyum konsantrasyonunun bölgeye göre büyük ölçüde değiştiğini gösterdi. Bir bölgeden tek bir Brezilya fıstığı önerilen alımın % 288’ini sağlarken, diğerleri sadece% 11’ini sağlar. (35)
Aşırı Selenyum alımı
Selenyum toksisitesi nadir olmakla birlikte, önerilen günlük 55 mcg miktarına yakın kalmak ve tolere edilebilir üst sınır olan günlük 400 mcg’yi aşmamak önemlidir. (36)
Selenyum toksisitesinin belirtileri şunları içerir:
Kaynak: