Vücut tarafından doğal olarak üretilmesinin yanı sıra, glutatyon intravenöz, topikalveya inhalant olarak verilebilir. Aynı zamanda kapsül ve sıvı formda takviye olarak da mevcuttur. Ancak, glutatyonun oral yoldan yutulması intravenöz olarak kullanılması kadar etkili olmayabilir. (1)
Glutatyon faydaları
1. Oksidatif stresi azaltır
Oksidatif stres, serbest radikallerin üretimi ile vücudun bunlarla savaşma yeteneği arasında bir dengesizlik olduğunda ortaya çıkar. Çok yüksek seviyelerde oksidatifstres, birçok hastalığın habercisi olabilir. Bunlara diyabet, kanser ve romatoid artrit dahildir. Glutatyon, oksidatif stresin etkisini ortadan kaldırmaya yardımcı olur ve bu da hastalığı azaltabilir.
Journal of Cancer Science and Therapy'de alıntılanan bir makale de, glutatyoneksikliğinin, kansere yol açabilecek oksidatif stres seviyelerinin artmasına yol açtığıve yüksek glutatyon seviyelerinin kanser hücrelerindeki antioksidan seviyelerini ve oksidatif strese karşı direnci artırdığını belirtti. (2)
2. Sedef hastalığını iyileştirebilir
Yapılan bir çalışmada Whey proteininin ağızdan verildiğinde ek tedavi ile veya tek başına sedef hastalığını iyileştirdiği görülmüştür.(3)
Katılımcılara üç ay boyunca günlük oral takviye olarak 20 gram whey protein verildiğinde glutatyon seviyelerinin arttırdığı görülmüştür.
3. Alkolik ve alkolsüz karaciğer yağlanmasını azaltır
Karaciğerdeki hücre ölümü, glutatyon dahil antioksidanların eksikliği nedeniyle şiddetlenebilir. Bu, hem fazla alkol kullananlarda hem de kullanmayanlarda yağlı karaciğer hastalığına yol açabilir. Glutatyonun alkolik ve alkolsüz kronik yağlı karaciğer hastalığı olan bireylerin kanındaki protein, enzim ve bilirubin düzeylerini iyileştirdiği gösterilmiştir.
Yapılan bir çalışmada yağlı karaciğer hastalığı olan kişilere intravenöz olarak yüksek dozlarda glutatyonun, verilmesinin en etkili yöntem olduğunu görüldü. Ayrıca karaciğerdeki hücre hasarının bir belirteci olan malondialdehitte de azalma olduğunu gösterdi. (4)
Başka bir çalışmada oral yoldan uygulanan glutatyonun, proaktif yaşam tarzı değişikliklerini takiben alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı olan kişiler üzerinde olumlu etkileri olduğunu buldu. Bu çalışmada, glutatyon dört ay boyunca günde 300 miligramlık bir dozda ek formda sağlanmıştır. (5)
4. Yaşlı bireylerde insülin direncini artırır
İnsanlar yaşlandıkça daha az glutatyon üretirler. Baylor Tıp Okulu araştırmacıları hayvan ve insan çalışmalarını birlikte yaparak yaşlı bireylerde kilo yönetimi ve insülin direncinde glutatyonun rolünü keşfetmeye çalışmışlardır. Çalışma sonucunda, düşük glutatyon seviyelerinin daha az yağ yakımı ve vücutta daha yüksek yağ depolama oranları ile ilişkili olduğu görülmüştür.(6)
Daha yaşlı deneklerin, glutatyon seviyelerini artırmak için diyetlerine sistein ve glisineklenmiştir. Bunun da insülin direncinin yükseldiği ve yağ yakmayı hızlandırdığı görülmüştür.
5. Periferik arter hastalığı olan kişiler için hareket kabiliyetini artırır
Periferik arter hastalığı, periferik arterler plakla tıkandığında ortaya çıkar. (7) Bu en sık bacaklarda olur (8). Yapılan çalışmada plasebo yerine glutatyon alan katılımcılara beş gün boyunca günde iki kez intravenöz infüzyon verildi ve ardından hareketlilik açısından analiz edildi. Glutatyonun dolaşımı iyileştirdiğini ve katılımcıların daha uzun mesafeler için ağrısız yürümesini sağladığını bildirdi. (9)
6. Parkinson hastalığının semptomlarını azaltır
Parkinson hastalığı, merkezi sinir sistemini etkiler ve titreme gibi semptomlarla tanımlanır. (10) Yapılan bir çalışmada intravenöz glutatyonun titreme ve sertlik gibi semptomlar üzerindeki olumlu etkilerini belgeledi (11). Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da, bu vaka raporu, glutatyonun semptomları azaltmaya ve bu hastalığı olan kişilerde yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
7. Otoimmün hastalıklarla mücadeleye yardımcı olabilir
Otoimmün hastalıkların neden olduğu kronik inflamasyon oksidatif stresi artırabilir. Bu hastalıklar arasında romatoid artrit, çölyak hastalığı ve lupus bulunur.
Glutatyon, vücudun immünolojik tepkisini uyararak veya azaltarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur. (12) Otoimmün hastalıklar, belirli hücrelerdeki mitokondriye saldırır. Glutatyon, serbest radikalleri ortadan kaldırarak hücre mitokondrisini korumaya çalışır.
8. Otizmli çocuklarda oksidatif hasarı azaltabilir
Yapılan klinik çalışmalar, otizmli çocukların beyinlerinde daha yüksek oksidatif hasar ve daha düşük glutatyon seviyelerine sahip olduğunu belirtmektedir. Bu, otizmli çocuklarda cıva gibi maddelerden kaynaklanan nörolojik hasara duyarlılığı artırmaktadır. (13) (14)
3 ila 13 yaş arası çocuklar üzerinde yapılan sekiz haftalık klinik çalışmada, glutatyonun oral veya transdermal uygulamaları kullanıldı. Her iki gruptaki çocuklarda sistein, plazma sülfat ve glutatyon seviyelerinde iyileşmeler görüldü.
9. Diyabetin etkisini azaltabilir
Uzun süreli yüksek kan şekeri, düşük miktarda glutatyon ile ilişkilidir. Bu oksidatifstrese ve doku hasarına yol açabilir. Yapılan bir çalışma da ,sistein ve glisin ile diyet takviyesinin glutatyon seviyelerini artırdığını bulunmuştur.
Ayrıca, diyabetli kişilerde yüksek şeker seviyelerine rağmen, oksidatif stresi ve hasarı azaltmıştır. Çalışma katılımcılarda, iki hafta boyunca her bir kilogram (mmol / kg) sistein ve 1.33 mmol / kg glisin başına 0.81 milimol kullanmışlardır. (15)
10. Solunum yolu hastalığı semptomlarını azaltabilir
N-asetilsistein, astım ve kistik fibroz gibi durumları tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Mukusun incelmesine ve daha az macun kıvamına gelmesine yardımcı olur. Ayrıca iltihabı azaltır. N-asetilsistein, glutatyonun yan ürünüdür. (16)
Glutatyon bazı yiyeceklerde bulunur, ancak pişirme ve pastörizasyon işlemleri glutatyon seviyesini önemli ölçüde düşürür.
En yüksek konsantrasyonları:
• Çiğ veya çok az pişmiş et
• Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri
• Avokado ve kuşkonmaz gibi taze toplanmış meyve ve sebzeler.
Glutatyon, kükürt molekülleri içerir, bu nedenle kükürt oranı yüksek yiyecekler, vücuttaki doğal üretimini artırmaya yardımcı olabilir.
Bu yiyecekler şunları içerir:
• brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası ve Çin lahanası gibi turpgillerden sebzeler
• sarımsak ve soğan gibi allium sebzeleri
• yumurtalar
• Fındık
• baklagiller
• balık ve tavuk gibi yağsız protein
Glutatyon seviyelerini doğal olarak artırmaya yardımcı olan diğer yiyecekler ve bitkiler şunları içerir:
• devedikeni
• keten tohumu
• guso yosunu
• kesilmiş sütün suyu
Glutatyon uykusuzluktan da olumsuz etkilenir. Düzenli olarak yeterince uyumak glutatyon seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir.
Yan etkiler ve riskler
Glutatyon artırıcı gıdalardan zengin bir diyet, herhangi bir risk oluşturmaz. Bununla birlikte, takviye almak herkes için tavsiye edilmeyebilir.
Olası yan etkiler şunları içerebilir:
• Karın krampları
• Şişkinlik
• Bronş daralması nedeniyle nefes almada zorluk
• Döküntü gibi alerjik reaksiyonlar
Kaynaklar:
1) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4536296/
3) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24155989/
4) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7569285/
5) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28789631/
6) https://www.bcm.edu/news/glutathione-deficiency-fat-insulin-aging
7) https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes/peripheral-arterial-disease
9) http://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(11)62019-3/abstract
10) https://www.healthline.com/health/parkinsons/stages
11) https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(11)62019-3/abstract
12) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19393193/
13) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22781167/
14) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628138/